Εργατικό δίκαιο, συνδικαλιστική γραφειοκρατία και ένα παραμύθι με ανάπτυξη και επενδυτές απειλεί τη ζωή του συνόλου της τάξης και των εργατών της PLEXACO. Μπορεί όμως και να μας διδάξει για να κάνουμε μια νέα αρχή.
Σήμερα όλοι καταλαβαίνουν σαν τουλάχιστον «αναποτελεσματικές», τις πολιτικές και τακτικές που ακολούθησε το εργατικό κίνημα με ευθύνη της ηγεσίας του, για να σταματήσει τις καταστροφικές συνέπειες στα δικαιώματά του, από την εφαρμογή των μέτρων που προτείνει η τρόικα και εφαρμόζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις για την δήθεν αντιμετώπιση της καπιταλιστικής κρίσης στην χώρα.
Για να βρούμε διέξοδο, είναι αναγκαίο να μελετηθεί ο τρόπος που οι αγώνες αυτοί δόθηκαν ή εμποδίστηκαν, μαζί με την λογική της συνδικαλιστικής ηγεσίας που καθοδήγησε τις νίκες ή τις ήττες. Η αναγκαία αυτή μελέτη αν οργανωθεί, μπορεί να μας δώσει μαθήματα που θα οδηγήσουν την πράξη της τάξης στους νέους αγώνες για να νικήσει.
Στα πλαίσια αυτά η εμπειρία των εργατών της PLEXACO είναι σημαντική, για να δούμε το πώς οι εργαζόμενοι εγκλωβίσθηκαν σε μια αδιέξοδη μορφή αγώνα που έχει αποτέλεσμα, το «μοιραίο» (ανεργία) να φαίνεται ευτυχής λύση, λύση που θα τους δώσει το επίδομα ανεργίας και μια ελπίδα για συμμετοχή σε επιδοτούμενα προγράμματα εργασιακής «δουλείας».
Σύντομο ιστορικό
Η εταιρεία PLEXACO είναι βιομηχανία παραγωγής εύκαμπτων πλαστικών σωλήνων. Το εργοστάσιο με 75 εργαζόμενους βρίσκεται στην ΒΙΠΕ Σχηματαρίου ενώ τα γραφεία με περίπου 20 εργαζόμενους βρίσκονται στα Μελίσσια Αττικής. Η εταιρεία με μεγάλη εξαγωγική δραστηριότητα, αντιμετώπισε την κρίση από την αρχή της, γρήγορα όμως ανέκαμψε, καθώς είχε αύξηση του κύκλου εργασιών, χωρίς αύξηση στο ποσοστό των ανεξόφλητων χρεών των πελατών της (απλήρωτα τιμολόγια). Στη συνέχεια όμως της κρίσης οι δυσκολίες δανεισμού και οι αυξημένες ανάγκες για όλο και μεγαλύτερη ρευστότητα, ώστε να καλυφτεί με ίδια κεφάλαια η διαρκώς αυξανόμενη παραγωγική δραστηριότητα, έσφιξε την θηλιά αναγκάζοντας την επιχείρηση να προσφύγει στην μοναδική διαθέσιμη πηγή ρευστού, τον «εσωτερικό δανεισμό», μην πληρώνοντας τις υποχρεώσεις πρώτα στους εργαζόμενους και αργότερα στους προμηθευτές, οι οποίοι διέκοψαν την τροφοδοσία σε πρώτες ύλες. Ο εργοδότης βέβαια όλο αυτό το χρονικό διάστημα έπαιρνε προκαταβολές για παραγγελίες που ήξερε ότι ποτέ δεν θα εκτελεστούν.
Οι εργαζόμενοι και οι δικαστικοί αγώνες.
Οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο της PLEXACO είναι σε επίσχεση εργασίας από τον Απρίλιο του 2012. Πριν από αυτή την εξέλιξη είχαν προηγηθεί απεργιακές κινητοποιήσεις από τους εργαζόμενους στα τέλη του 2011, και επίσχεση εργασίας για ένα μήνα, από τα μέσα Ιανουαρίου ως τα μέσα Φεβρουαρίου του 2012. Αργότερα, τον Μάιο του 2012, όταν πλέον ήταν φανερό ότι η εταιρεία πνέει τα λοίσθια, «μπήκαν» στην επίσχεση εργασίας και οι εργαζόμενοι στα γραφεία.
Τον Ιούνιο του 2012, οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο έχασαν τη δίκη για τα ασφαλιστικά μέτρα που είχαν καταθέσει και επειδή θεώρησαν ότι μεγάλο μέρος της ευθύνης είχε ο συνήγορός τους, πήραν την απόφαση να προσλάβουν έναν πιο έμπειρο δικηγόρο – έναν εργατολόγο με γνώση και εμπειρία σε εργατικές διεκδικήσεις. Το σωματείο συμφώνησε να προσλάβει τη δικηγόρο που πρότειναν οι εργαζόμενοι στα γραφεία της εταιρείας, ουσιαστικά οι διευθυντές.
Η αλλαγή του δικηγόρου θεωρήθηκε επιβεβλημένη με δεδομένο πως οι δικαστικές αγώνες για εργατικά θέματα απαιτούν έμπειρους δικηγόρους με βοηθούς και συνεργάτες που να μπορούν να προλαβαίνουν τις δικονομικές ντρίπλες των αφεντικών, όπως αιτήσεις πτώχευσης κτλ. Να αντιλαμβάνονται πίσω από τις νομικές ή άλλες κινήσεις τις βαθύτερες επιδιώξεις των αφεντικών και των νομικών τους συμβούλων, επιδιώξεις που πολλές φορές είναι θολές και αντίθετες από το προφανές.
Συνδικαλιστική πρακτική
Οι εργαζόμενοι, καθοδηγούμενοι από το ΔΣ του σωματείου τους και συμβουλευόμενοι από το Ε.Κ. Θήβας, ανάλωσαν επί μήνες τον χρόνο τους σε διαδικασίες δικαστικές και διαπραγματεύσεις με τον εργοδότη, χωρίς να προστατεύσουν την περιουσία του εργοστασίου. Απέρριψαν ως ουτοπιστική την πρόταση για κατάληψη, με σκοπό την επαναλειτουργία του εργοστασίου υπό εργατικό έλεγχο, όπως στην περίπτωση της ΒΙΟΜΕ. Προτίμησαν να διεκδικήσουν ένα κομμάτι από το εγκαταλελειμμένο «κουφάρι» αλλά και πάλι δεν περιφρούρησαν την περιουσία από την οποία διεκδικούσαν μέσω της κατάσχεσής της να πληρωθούν δεδουλευμένα και αποζημιώσεις. Άφησαν έτσι τον μηχανολογικό και λοιπό εξοπλισμό αφύλακτο στο έλεος πλιατσικολόγων της περιοχής με αποτέλεσμα το εργοστάσιο σήμερα να θυμίζει κουφάρι. Όταν ήταν πλέον αργά, ο εργοδότης μετά από απαίτηση του σωματείου, προσέλαβε για την φύλαξη του εργοστασίου εταιρεία σεκιούριτι, ολοκληρώνοντας τον έλεγχο στο χώρο.
Το ΔΣ του σωματείου θέλησε και πέτυχε να κρατήσει τον αγώνα τους στα στενά όρια του εργοστασίου, έχοντας ως σύμμαχο στον αγώνα αυτό μόνο το ΕΚ Θήβας. Έπραξε έτσι φοβούμενο καταρχάς μην τυχόν η δημοσιοποίηση χαλάσει το επενδυτικό κλίμα και την κοπανήσουν οι επενδυτές, αλλά και κατά δεύτερο δεν ήθελαν την εμπλοκή δυνάμεων που θα μπορούσαν, με την αίγλη που θα αποχτούσαν, να πυροδοτήσουν αλλαγές στο συσχετισμό του ΔΣ στο ΕΚ Θήβας, που στον πρόεδρό του, όφειλαν και την ύπαρξη τους. Έτσι έμειναν απομονωμένοι και δεν επιδίωξαν να έρθει ο αγώνας τους σε επαφή με άλλα σωματεία που έδωσαν και δίνουν παρόμοιους αγώνες. Δεν πραγματοποίησαν τους κοινούς αγώνες και δράσεις που ήσαν αναγκαίες για μια δυναμική λύση στον δικό τους αγώνα.
Ούτε το ΕΚ Θήβας έφερε σε επαφή τον αγώνα τους με τα υπόλοιπα εργοστάσια που αντιμετωπίζουν πρόβλημα για να συντονιστεί μια πιο αποτελεσματική αντίδραση, ή ακόμα και για να υπάρξει μια ενημέρωση και ανταλλαγή εμπειριών (στο ΕΚ Θήβας ανήκει η βιομηχανική ζώνη στο Σχηματάρι με σημαντικές βιομηχανίες όπως η ΠΕΤΣΕΤΑΚΙΣ, INTERCHEM κλπ. που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα). Γι’ αυτό εγκλωβίστηκαν στα παπαγαλάκια που μιλούσαν για επενδυτές, και εμποδίστηκαν ουσιαστικά να προβούν σε κοινές δράσεις με άλλους εργάτες και συλλογικότητες, φορείς της περιοχής και μεμονωμένους αγωνιστές που πρόστρεξαν για βοήθεια. Έφτασαν σε συμφωνίες με τον εργοδότη μετά από προτροπή της δικηγόρου τους, κερδίζοντας κάποια ψίχουλα στην τσέπη τους, σε σχέση με όσα τους χρωστούσε, αλλά κύρια κατοχυρωνόταν η αμοιβή της εργατολόγου.
Από τον Σεπτέμβριο του 2012 έως σήμερα, πραγματοποίησαν με ευθύνη κύρια του προεδρείου του ΔΣ, ελάχιστα διοικητικά συμβούλια και ακόμα πιο λίγες ΓΣ του σωματείου, αφήνοντας δε στις τελευταίες την εργατολόγο να μιλάει εκ μέρους τους και χωρίς την παρουσία τους με τον εργοδότη. Στις δε ΓΣ των εργαζομένων η εργατολόγος αντί να απαντήσει στους προβληματισμούς των εργαζομένων, σχετικά με το μέλλον τους, συστηματικά αναιρεί όλους τους προγραμματισμούς που η ίδια είχε ορίσει όταν προσλήφθηκε (όπως η δικαστική διεκδίκηση της απόλυσης για όσους εργαζόμενους το επιθυμούν, ώστε οι εργαζόμενοι αυτοί να πάρουν το επίδομα ανεργίας). Και παράλληλα για να κατευνάσει την ανησυχία των εργαζομένων -που εντείνεται γιατί δεν έχουν πλέον κανένα έσοδο- και τον εκνευρισμό τους, για την αδράνειά της και την κωλυσιεργία της στην δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης, παίζει η ίδια πλέον το ρόλο του παπαγάλου μιλώντας για επενδυτές που έρχονται και που δεν τους βλέπει κανείς.
Εδώ ας σημειωθεί πως η εργατολόγος, ακόμα και σήμερα για λόγους άγνωστους στους εργαζόμενους, αλλά και στο ΔΣ του σωματείου, αγνοεί τη ρητή εντολή των εντολέων της να προχωρήσει άμεσα σε ασφαλιστικά μέτρα για τη διεκδίκηση των υπερημεριών και των αποζημιώσεων. Από αυτήν την κωλυσιεργία, κατά τους εργαζόμενους, κερδίζει χρόνο μόνο ο εργοδότης.
Μερικά πρώτα συμπεράσματα.
Στα γεγονότα που έχουμε προς εξέταση, μπορούμε να εντοπίσουμε πέρα από την απειρία και τις αυταπάτες του ΔΣ του σωματείου που αντιπροσωπεύει τους εργαζόμενους, την αμφιβόλου ποιότητας νομική συνδρομή της συνηγόρου τους εργατολόγου, καθώς και την παντελή έλλειψη μέχρι και απόκρυψη της όποιας γνώσης έστω και σε επίπεδο εμπειρίας για το τι κάνουν και τι έπαθαν άλλοι εργαζόμενοι που αντιμετώπισαν το ίδιο πρόβλημα. Και ξέρουμε πως το Ε.Κ. Θήβας έχει πλούσια σε παρόμοια γεγονότα εμπειρία λόγω του χώρου ευθύνης και δράσης του (στην τρίτη μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη της χώρας).
Από τα μέσα του 2010 έως σήμερα σε όλη την χώρα έχουν περάσει τρία χρόνια γεμάτα με χιλιάδες καθημερινές εμπειρίες εργαζόμενων που αντιμετώπισαν το κλείσιμο της επιχείρησης που εργάζονταν, λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά. Τακτικός κοινός παρονομαστής στις περισσότερες περιπτώσεις οι πληροφορίες για επενδυτές που έρχονται, αλλά δεν φαίνονται ποτέ. Κάθε καλόπιστος λοιπόν παρατηρητής παίρνοντας υπόψη ότι η «επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως» θα αναρωτιέται γιατί οι συγκεκριμένες οργανώσεις παραμένουν τόσο αναποτελεσματικές μετά από τόσο πλούσια εμπειρία (έχουν κλείσει χιλιάδες επιχειρήσεις);
Έχουν περάσει τρία χρόνια και από την μεριά των επίσημων συνδικαλιστικών οργάνων Ε.Κ., ομοσπονδίες και ΓΣΕΕ με ευθύνη των ηγεσιών τους, καμία προσπάθεια συντονισμού αυτών των εργαζόμενων δεν έχει γίνει. Ενώ στο ίδιο διάστημα τους έχουν χορτάσει με παραστάσεις στα υπουργεία και στις αίθουσες των δικαστηρίων, ροκανίζοντας τον χρόνο που εν τέλει ωφελεί μόνο τους εργοδότες.
Αποκαλύπτεται για άλλη μια φορά πως αποτελούν τη βασικότερη αιτία των επιμέρους ηττών των εργαζομένων ενώ πάντα μεταθέτουν στους εργαζόμενους την ευθύνη. Κάθε καλόπιστος παρατηρητής, έχοντας παρακολουθήσει και τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι ηγεσίες εκτόνωσαν με τις διάσπαρτες 24ωρες, την οργισμένη διάθεση για γενικό και μαζικό αγώνα που επέδειξε η εργατική τάξη με την μαζική παρουσία της στις γενικές απεργίες, πλημμυρίζει με ένα αίσθημα προδοσίας. Τους μόνους που βολεύει η μέθοδος που δουλεύουν οι συνδικαλιστικές αυτές ηγεσίες, είναι τα κόμματα της κυβέρνησης που εφαρμόζουν τα μνημόνια και εγγυώνται τα συμφέροντα του μεγάλου διεθνούς και ντόπιου τραπεζικού κεφαλαίου.
Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας για να μπορέσουμε να καταλάβουμε πως η διαμόρφωση των σημερινών ηγεσιών της εργατικής τάξης, έχει σχέση με την «πετυχημένη» διέξοδο που δόθηκε, για την ικανοποίηση των χθεσινών αναγκών που η τάξη θέλησε να λύσει, σε μια προηγούμενη ιστορική στιγμή. Έτσι μπορούμε να καταλάβουμε πως ότι διαμόρφωσε αυτές τις ηγεσίες, σήμερα είναι παρελθόν. Και δεύτερο πως οι χθεσινές «πετυχημένες» λύσεις, κρύβουν μέσα στους περιορισμούς τους τη βασική αιτία της αποτυχίας του σήμερα.
Για να γίνω ποιο σαφής οι συνδικαλιστικές ηγεσίες που σήμερα έχουμε, διαμορφώθηκαν δίνοντας αγώνες με μαξιλάρι την υποχρεωτική διαιτησία του υπουργείου. Οι συνδικαλιστές έδιναν λύσεις στα προβλήματα των εργατών, ανάλογα με την πρόσβαση που είχαν στο περιβάλλον του υπουργού. Λογική συνέπεια αυτής της πρακτικής είναι οι εργάτες να ψηφίζουν για συνδικαλιστές, αυτούς που είχαν τα «κονέ» με την κυβέρνηση. Σήμερα η εξισορροπητική παρέμβαση του υπουργού στις διεκδικήσεις των σωματείων (διαιτησία) έχει καταργηθεί.
Η καπιταλιστική κρίση επιβάλει την καταστροφή του πλεονάζοντος κεφαλαίου και έτσι και την κατακρεούργηση των μισθών και των εργατικών δικαιωμάτων. Η γενικευμένη αυτή μείωση της ανάγκης για εργασία ρίχνει την αξία της πληρωμένης εργασίας και για να το επιτύχει κάνει αναγκαία την κατάργηση της διαιτησίας.
Έτσι πλέον στους χώρους δουλειάς, οι εργάτες αντιμετωπίζουν κάθε μέρα την ανεπάρκεια των πρωτοβάθμιων σωματείων να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που προκαλεί η νέα αυτή κατάσταση με την ασφυκτική έλλειψη κεφαλαίων.
Δεν μπορεί να βρεθεί λύση με εργοδότες που από έλλειψη ρευστότητας εγκαταλείπουν τις επιχειρήσεις στην σκουριά και τους εργαζόμενους στο έλεος της ανεργίας, όταν τα υπουργεία το μόνο που έχουν να μοιράσουν είναι χαράτσια και συμπάθεια.
Έτσι γίνεται φανερό πλέον πως η επιβίωση αυτού του τύπου ηγεσίας, με την συνδικαλιστική της δράση, σπέρνει τον όλεθρο και θερίζει την απογοήτευση και την απελπισία. Η πρακτική που αναδείχτηκε σε μια προηγούμενη εποχή, έχει τραγικές συνέπειες για την επιβίωση της τάξης σήμερα. Γιατί τα μόνα που μπορούν πλέον να διαπραγματεύονται οι συνδικαλιστές με τα αφεντικά και τα υπουργεία, είναι το ύψος των περικοπών στους μισθούς, με συνέπια να ρίχνουν χαμηλά στην συνείδηση των εργατών τις έννοιες του οργανώνεσθε και συνδικαλίζεσθε.
Η κύρια πηγή εκτροφής αυτού του «υβριδίου» της συνδικαλιστικής ηγεσίας ήταν τα δυο κόμματα που εναλλάσσονταν μέχρι σήμερα στην εξουσία. Αλλά παρατηρείται το τελευταίο διάστημα με την ανεπαρκή μέχρι «προδοσίας» τακτική αντιμετώπιση, τόσο στις επιστρατεύσεις (ναυτεργατών, ΜΕΤΡΟ και των καθηγητών), όσο και της ΕΡΤ, πως το «υβρίδιο» μεταναστεύει για να επιβιώσει και στους χώρους της πολλά υποσχόμενης «κυβέρνησης της Αριστεράς», τρέφοντας ελπίδες πως όταν θα έρθει στην κυβέρνηση, θα αποκατασταθεί και ο παλιός τρόπος λειτουργίας που έδινε τις «επιτυχίες» τους.
Η ηθική έκπτωση που βιώνει η κοινωνία με τον εκφυλισμό και την προδοσία από το ηγετικό κομμάτι της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, γίνεται φραγμός για την ενότητα των τμημάτων που πλήττονται από την κρίση. Η καχυποψία ανάγει την προδοσία σε προπατορικό αμάρτημα -η φράση «Όλοι ίδιοι είσαστε» που εκτοξεύουν οι εργαζόμενοι σε συνδικαλιστές- είναι αποτέλεσμα των παραπάνω βιωμάτων που έρχονται να ξαναστήσουν στα πόδια της την λογική που οι εργάτες αλλά και φτωχοί μικροαστοί τράφηκαν το προηγούμενο διάστημα, «κοίτα να κανείς την δουλειά σου και άσε τους άλλους». Μια λογική που λόγω των γενικευμένων μέτρων που επιβάλει η κρίση κλυδωνίζεται από τις μαζικές κινητοποιήσεις και προσπάθειες αναζήτησης ενός άλλου τύπου διακυβέρνησης.
Είναι αναγκαίο και πρέπει να κατανοήσουμε το πως το προηγούμενου στάδιο ανάπτυξης του κινήματος και ο εκφυλισμός από το κράτος και την κυβέρνηση της συνδικαλιστικής ηγεσίας, εμποδίζει σήμερα την γέννηση των νέων μορφών οργάνωσης και πάλης που είναι αναγκαία για να αντιμετωπίσουμε την κρίση και τις επιπτώσεις της στην τάξη και στην κοινωνία. Βήμα που είναι αναγκαίο στην πορεία να γίνουμε ικανοί να απαντήσουμε με επιτυχία την κρίση ηγεσίας που είναι προϋπόθεση για μια νικηφόρα έκβαση στην ταξική πάλη.
Παπαδημητρίου Σωτ.
http://ergatis.wordpress.com